Thực hiện Kế hoạch số 06/KH-ĐĐBQH ngày 20 tháng 9 năm 2021 của Đoàn Đại biểu Quốc hội Thành phố, Ngày 12 tháng 10 năm 2021, Đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố đã làm việc với Ủy ban nhân dân Thành phố, các sở, ngành hữu quan của Thành phố về giám sát việc thực hiện công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19 theo Nghị quyết số 30/2021/QH15 của Quốc hội, các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; các giải pháp để kiểm soát dịch COVID-19, phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố trong thời gian tới.
Dưới đây là báo cáo kết quả giám sát:
I. Về việc thực hiện công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19 theo Nghị quyết số 30/2021/QH15 của Quốc hội, các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn Thành phố
1. Khái quát chung tình hình dịch bệnh COVID-19 trên địa bàn Thành phố
Từ khi phát hiện ca nhiễm đầu tiên tại Thành phố vào ngày 23 tháng 01 năm 2020, đến nay Thành phố đã trải qua 04 đợt dịch, trong đó 03 đợt dịch đầu tiên đã được kịp thời phát hiện và nhanh chóng khống chế, không để lây lan trong cộng đồng; đối với đợt dịch lần thứ tư, xuất hiện tại Việt Nam từ ngày 27 tháng 4 năm 2021, ngay từ khi chưa xuất hiện ca bệnh, Ủy ban nhân dân Thành phố đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo tăng cường phòng, chống dịch bệnh trên địa bàn, nhất là trong đợt lễ 30/4 - 1/5, do Thành phố là trung tâm giao thương, kinh tế - xã hội của cả nước, nguy cơ dịch xâm nhập và lây lan là rất cao.
Mặc dù đã có nhiều biện pháp phòng bị, nhưng trong đợt dịch lần thứ tư có sự xuất hiện của biến chủng Delta của vi rút SARS-CoV-2 là biến chủng nguy hiểm, lây lan nhanh, đến ngày 18 tháng 5 năm 2021, Thành phố đã xuất hiện ca bệnh đầu tiên và hàng loạt các chuỗi lây nhiễm.
Trước tình hình dịch bùng phát mạnh trong cộng đồng, Thành phố đã từng bước áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội trên toàn Thành phố theo Chỉ thị số 15/CT-TTg ngày 27 tháng 3 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ (từ 00 giờ ngày 31 tháng 5 năm 2021), Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 31 tháng 3 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ (từ 00 giờ ngày 09 tháng 7 năm 2021).
Thực hiện Nghị quyết số 30/2021/QH15 ngày 28 tháng 7 năm 2021 của Quốc hội, Nghị quyết số 86/NQ-CP ngày 06 tháng 8 năm 2021 của Chính phủ, Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch COVID-19 Thành phố đã ban hành Kế hoạch số 2715/KH-BCĐ ngày 15 tháng 8 năm 2021 thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch bệnh COVID-19 theo Nghị quyết số 86/NQ-CP (áp dụng từ ngày 15 tháng 8 năm 2021 đến ngày 15 tháng 9 năm 2021) trong đó xác định mục tiêu phấn đấu kiểm soát được tình hình dịch bệnh trên địa bàn Thành phố trước ngày 15 tháng 9 năm 2021.
Thực hiện các Công điện số 1099/CĐ-TTg ngày 22 tháng 8 năm 2021, Công điện số 1102/CĐ-TTg ngày 23 tháng 8 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ, cùng với sự chỉ đạo của Tổ Công tác đặc biệt của Chính phủ thực hiện công tác phòng, chống dịch COVID-19, sự hỗ trợ, tăng cường lực lượng chi viện của Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Bộ Công an và các Bộ, ngành, địa phương khác, Thành phố đã tổ chức đợt cao điểm tăng cường thực hiện một số biện pháp giãn cách xã hội theo tinh thần Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 31 tháng 3 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ với phương châm “xây dựng mỗi phường, xã, thị trấn; mỗi cơ quan, nhà máy, xí nghiệp là một pháo đài phòng chống dịch” kể từ 00 giờ 00 ngày 23 tháng 8 đến hết ngày 06 tháng 9 năm 2021.
Nhờ thực hiện đồng bộ và hiệu quả các giải pháp trên, tình hình dịch bệnh COVID-19 trên địa bàn Thành phố đã có chuyển biến tích cực, tỉ lệ bao phủ vắc xin được nâng lên, đến nay trên 97% dân số trên 18 tuổi được tiêm mũi 1 và 67% dân số trên 18 tuổi được tiêm mũi 2, số ca xuất viện tăng lên, số ca nhiễm mới và số ca tử vong có xu hướng giảm dần, thành phố Thủ Đức và 20 quận, huyện đã kiểm soát được dịch bệnh; quận Bình Tân đang khẩn trương phấn đấu đạt các tiêu chí kiểm soát dịch.
Sau giai đoạn tăng cường thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch COVID-19 (từ ngày 23 tháng 8 năm 2021 đến ngày 15 tháng 9 năm 2021), từ ngày 16 tháng 9 năm 2021 đến ngày 30 tháng 9 năm 2021, Thành phố vẫn tiếp tục thực hiện giãn cách xã hội và các biện pháp phòng, chống dịch với phương châm triệt để, nghiêm ngặt, quyết liệt, hiệu quả từng biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 trên từng địa bàn cụ thể, đồng thời đã mở rộng thêm một số lĩnh vực và khung giờ được phép hoạt động, tương ứng là một số đối tượng được phép lưu thông phục vụ các nhu cầu thiết yếu của người dân nên phương tiện lưu thông có tăng nhưng vẫn ở mức thấp (giảm 74% so trung bình ngày thường) và được kiểm soát chặt chẽ.
Ngay từ đầu đợt dịch thứ tư, Ủy ban nhân dân Thành phố đã triển khai đồng bộ các hoạt động phòng, chống dịch bệnh với phương châm 5 tại chỗ, tập trung vào các giải pháp: truyền thông, vận động, giám sát phát hiện sớm, cách ly kịp thời, khoanh vùng dập dịch triệt để, tổ chức điều trị hiệu quả. Tuy nhiên, do sự xuất hiện của biến chủng Delta của vi rút SARS-CoV-2 là biến chủng nguy hiểm, lây lan nhanh, cùng với đặc thù Thành phố có mật độ dân cư dày đặc, chen chúc nên đã khiến dịch bùng phát mạnh trong cộng đồng, cho đến khi Thành phố tổ chức đợt cao điểm tăng cường thực hiện một số biện pháp giãn cách xã hội theo tinh thần Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 31 tháng 3 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ thì tình hình dịch bệnh đã từng bước được kiểm soát và khống chế.
2.1. Về thực hiện giãn cách:
Thành phố tổ chức đợt cao điểm tăng cường thực hiện một số biện pháp giãn cách xã hội theo tinh thần Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 31 tháng 3 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ với phương châm “xây dựng mỗi phường, xã, thị trấn; mỗi cơ quan, nhà máy, xí nghiệp là một pháo đài phòng chống dịch” kể từ 00 giờ 00 ngày 23 tháng 8 đến hết ngày 06 tháng 9 năm 2021, tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm: thực hiện triệt để giãn cách xã hội, nhà cách ly nhà; tổ dân phố/tổ nhân dân cách ly tổ dân phố/tổ nhân dân; khu phố/ấp cách ly khu phố/ấp; phường, xã, thị trấn cách ly phường, xã, thị trấn, tăng cường xét nghiệm diện rộng và bao phủ vắc xin, tăng cường điều trị F0 tại nhà, chăm lo tốt an sinh xã hội, đảm bảo cung cấp lương thực thực phẩm thiết yếu cho người dân trong thời gian thực hiện triệt để giãn cách xã hội.
Trong thời gian thực hiện kiểm soát triệt để, nghiêm ngặt, giãn cách xã hội, người dân đã ủng hộ, chấp hành và tham gia thực hiện từ đường phố đến khu dân cư, lưu lượng phương tiện lưu thông giảm khoảng 90% so với trước khi thực hiện Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 31 tháng 3 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ.
Các lực lượng tăng cường (quân đội, công an, y tế) và lực lượng của Thành phố được triển khai nhanh chóng, kịp thời và đồng bộ. Các quận, huyện, thành phố Thủ Đức, nhất là các phường, xã thị trấn đã quán triệt tốt; chủ động xây dựng kế hoạch; rà soát, kiện toàn nhân sự; củng cố các “pháo đài”; tăng cường bám sát địa bàn dân cư để triển khai các nhiệm vụ công tác; tích cực triển khai quyết liệt các biện pháp chuyển hóa địa bàn gắn liền với việc phát triển phong trào tự quản “Bảo vệ vùng xanh”, đã thu hẹp nhanh số địa bàn “vùng đỏ”, “vùng cam”, mở rộng “vùng xanh”, “vùng vàng”.
Hầu hết các hoạt động “bảo vệ vùng xanh” được các địa phương, cơ sở gắn với thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở, người dân được bàn bạc, thống nhất và đề ra các quy ước, nội dung thực hiện, chủ yếu tập trung vào công tác vận động người dân chấp hành các quy định phòng, chống dịch; quy định tự đi chợ, việc tổ chức cung ứng thực phẩm, giao nhận hàng hóa từ bên ngoài, việc tổ chức tham gia trực chốt… thành nội quy chung của vùng xanh, được thông tin đến các hộ dân và đặt tại các chốt chính. Phong trào đã phát huy tính tích cực, chủ động của nhân dân tham gia và đạt hiệu quả, ngày càng mở rộng và phát triển, số lượng tổ dân phố, tổ nhân dân, khu phố, ấp, phường, xã được công nhận vùng xanh ngày càng tăng.
2.2. Về cung ứng hàng hóa, lương thực thực phẩm thiết yếu cho người dân:
Sản lượng cung ứng hàng hóa cho thị trường Thành phố trung bình hơn 5.000 tấn/ngày, các điểm cung ứng hàng hóa được phân bổ trên khắp các quận, huyện để đảm bảo việc phân phối hàng hóa cho người dân. Ngoài ra, Thành phố mở các điểm tập kết, trung chuyển hàng hóa nông sản, thực phẩm tại 03 chợ đầu mối Bình Điền, Thủ Đức, Hóc Môn để bổ sung nguồn hàng hóa cung ứng cho Thành phố với sản lượng trung bình khoảng 400 - 500 tấn/đêm; huy động các sàn thương mại điện tử và các tổ chức kinh doanh thương mại điện tử cùng tham gia với hệ thống phân phối hàng hóa hiện có của Thành phố (105 siêu thị, 2.831 siêu thị mini, cửa hàng tiện lợi, 15 chợ truyền thống đang hoạt động) với sản lượng hơn 100 tấn/ngày để bổ sung thêm nguồn cung cấp thực phẩm cho người dân; tăng cường các chuyến xe bán hàng lưu động theo phương thức “Siêu thi mini di động” hỗ trợ các địa phương phân phối hàng hóa kịp thời đến người dân.
Trong giai đoạn thực hiện tăng cường giãn cách, Thành phố đã chỉ đạo 22 quận, huyện và thành phố Thủ Đức thực hiện việc cung ứng, phân phối hàng hóa cho người dân thông qua phương thức “đi chợ hộ”; tại 312 phường, xã, thị trấn, Tổ COVID-19 cộng đồng, các lực lượng tình nguyện tại địa phương (Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Mặt trận Tổ quốc, Tổ dân phố…) cùng tham gia hỗ trợ “đi chợ hộ” với tần suất 01 lần/tuần và tổ chức phân phối trực tiếp đến người dân, đã tổ chức “đi chợ hộ” cho trên 2,58 triệu hộ, đáp ứng trên 99,8% số hộ có nhu cầu.
Từ ngày 07 tháng 9 năm 2021, Thành phố đã mở rộng cho phép một số đối tượng là nhân viên của mạng lưới cung ứng hàng hóa cùng các phương tiện vận chuyển được lưu thông, đồng thời, cho phép đội ngũ nhân viên giao hàng công nghệ (shipper) được hoạt động với khung giờ được nới rộng thêm (từ 6 giờ đến 21 giờ hàng ngày) để bổ trợ cho các lực lượng hỗ trợ tại địa phương, trung bình mỗi ngày có khoảng hơn 44.000 shipper đủ điều kiện hoạt động (qua xét nghiệm nhanh âm tính với tần suất 2 ngày/lần) với gần 904.000 đơn hàng/ngày được giao đến người dân.
Với việc mở rộng nhiều phương thức hỗ trợ trong hoạt động cung ứng hàng hóa (tăng điểm bán, kéo dài thời gian hoạt động, cho phép thêm loại hình cung ứng thực phẩm, tổ chức lực lượng shipper, tổ chức đặt hàng trực tuyến thông qua các ứng dụng công nghệ,...), người dân đã chủ động chuyển sang đặt hàng trực tuyến và giao nhận hàng thông qua lực lượng shipper, nhờ vậy đã giải quyết được nhiều vướng mắc trong việc cung ứng lương thực thực phẩm.
Từ ngày 30 tháng 9 năm 2021 đến nay, các hệ thống siêu thị và cửa hàng tiện lợi đã hoạt động lại bình thường, với 106/106 siêu thị chuyên ngành thực phẩm (tỷ lệ 100%), 2.700/3.009 cửa hàng tiện lợi (gần 90%); riêng các cửa hàng tạp hóa hiện mới hoạt động lại hơn 60% - 70%; các trung tâm thương mại đang dọn dẹp vệ sinh chuẩn bị mở cửa lại. Trong những ngày đầu thực hiện Chỉ thị số 18/CT-UBND, các hệ thống phân phối trên địa bàn Thành phố đã chủ động và có kế hoạch chuẩn bị nguồn hàng dồi dào để phục vụ nhu cầu mua sắm của người dân, lượng hàng cung ứng ra thị trường ước đạt 6.200 tấn/ngày; tuy nhiên sức mua của người dân tương đối ổn định, tăng khoảng 15% so với thời điểm trước ngày 30 tháng 9 năm 2021, việc mua trực tiếp tại hệ thống siêu thị còn hạn chế do yêu cầu khách hàng có Thẻ xanh COVID.
2.3. Công tác an ninh, trật tự xã hội:
Trong thời gian thực hiện giãn cách xã hội toàn Thành phố, các đơn vị, địa phương đã thiết lập các chốt kiểm soát, đồng thời tăng cường tuần tra, kiểm soát việc chấp hành các quy định về giãn cách xã hội; Công an Thành phố thực hiện kiểm tra, kiểm soát người và các loại phương tiện tại các chốt, trạm kiểm soát; xử phạt các trường hợp vi phạm các quy định về phòng, chống dịch COVID-19. Nhờ tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin nên công tác kiểm soát tại các chốt ngày một hiệu quả hơn.
Các đơn vị, địa phương kiểm soát lưu thông tại các chốt cửa ngõ giáp ranh với các tỉnh. Tại các chốt kiểm soát này, tiếp tục kiểm tra phương tiện, người tham gia lưu thông bằng mã QR và các công cụ nhận diện của từng ngành, lĩnh vực. Tăng cường kiểm soát lưu động theo tình hình thực tế, không để xảy ra tình trạng tập trung đông người.
Thành phố đã phối hợp với 40 tỉnh, thành phố tổ chức 167 lượt đưa trên 42.000 công dân của các địa phương đang học tập và lao động tại Thành phố có nhu cầu trở về quê để tránh dịch. Từ ngày 01 tháng 10 năm 2021 đến nay đã có gần 139.000 lượt người sử dụng phương tiện giao thông cá nhân rời khỏi Thành phố, trong đó có 49.938 trường hợp từ Thành phố về quê, 86.498 trường hợp người dân từ các tỉnh đi qua Thành phố để về quê, còn lại là ra khỏi Thành phố với lý do khác. Lực lượng chức năng đã tổ chức tuyên truyền, vận động, đề nghị người dân ở lại Thành phố hoặc bố trí xe buýt đưa người dân về quê nhằm đảm bảo sức khỏe cho người dân và an toàn phòng, chống dịch.
Nhìn chung, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, an toàn giao thông trong thời gian qua được đảm bảo.
3. Công tác y tế
3.1. Về xét nghiệm:
Thành phố đã huy động 1.533 đội lấy mẫu với khoảng trên 13.800 người, đồng thời cũng đã triển khai cho người dân tự làm xét nghiệm với sự hướng dẫn, giám sát của nhân viên y tế, khởi đầu trung bình có khoảng 22,5% hộ dân có thể tự lấy mẫu xét nghiệm, hiện nay số người dân có thể tự lấy mẫu xét nghiệm test nhanh đã tăng dần.
Thành phố có 36 đơn vị có phòng xét nghiệm khẳng định COVID-19 với tổng công suất là 30.050 ống mẫu/ngày, đã huy động thêm 03 phòng xét nghiệm sàng lọc với tổng công suất 16.200 ống mẫu/ngày, triển khai 09 xe xét nghiệm RT-PCR lưu động do Bộ Y tế hỗ trợ; công suất mỗi xe đến nay là từ 1.000 - 2.000 ống mẫu/ngày.
Từ ngày 23 tháng 8 đến ngày 20 tháng 9 năm 2021, Thành phố đã triển khai công tác xét nghiệm tầm soát trên diện rộng với 6 đợt xét nghiệm cho các hộ dân theo các vùng nguy cơ, trong đó xét nghiệm nhanh kháng nguyên mẫu đơn cho người dân trong các tổ dân phố, tổ nhân dân có mức nguy cơ cao và rất cao (vùng cam và vùng đỏ), xét nghiệm RT-PCR gộp 10 đại diện hộ gia đình tại khu vực vùng xanh và cận xanh, xét nghiệm RT-PCR gộp 5 đại diện hộ gia đình tại khu vực vùng vàng. Kết quả: tỉ lệ dương tính giảm dần qua các đợt, cụ thể đợt 1 là 3,6%, đợt 2: 2,7%, đợt 3: 1,1%, đợt 4: 1,1%, đợt 5: 1,1%, đợt 6: 1,1%.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ ngày 19 tháng 9 năm 2021 về tăng cường công tác tổ chức xét nghiệm diện rộng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, Công điện số 1436/CĐ-BYT ngày 19 tháng 9 năm 2021 của Bộ Y tế, ý kiến thống nhất với Tổ Công tác đặc biệt của Chính phủ và Bộ phận Thường trực đặc biệt về phòng chống dịch COVID-19 của Bộ Y tế tại Thành phố, Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch COVID-19 Thành phố đã ban hành Công văn số 3113/BCĐ-VX ngày 20 tháng 9 năm 2021 về tiếp tục triển khai công tác xét nghiệm tại địa bàn dân cư và triển khai ngay đến cấp ủy, chính quyền, Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch COVID-19 từ quận, huyện, thành phố Thủ Đức đến phường, xã, thị trấn, khẩn trương, thần tốc triển khai thực hiện hoàn thành hiệu quả công tác xét nghiệm, tập trung thực hiện tại các địa bàn nguy cơ rất cao, nguy cơ cao để bóc tách ngay nguồn lây nhiễm và điều trị kịp thời theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, cụ thể:
- Tại các vùng đỏ, vùng cam: thực hiện xét nghiệm nhanh kháng nguyên đơn cho toàn bộ người dân trên địa bàn, trừ các trường hợp F0 đã được xác định trong vòng 14 ngày gần đây và các trường hợp F0 đã xuất viện hoặc khỏi bệnh. Lặp lại sau mỗi 02 ngày, làm liên tục 03 lần trong 07 ngày.
- Tại các vùng vàng, vùng xanh, vùng cận xanh: thực hiện xét nghiệm nhanh kháng nguyên đơn cho mẫu đại diện hộ gia đình. Trong đó, mẫu đại diện đợt sau phải khác với mẫu đại diện ở đợt trước, ưu tiên chọn người chưa tiêm vắc xin, người tiếp xúc với nhiều người khác, không chọn người đại diện đã từng là F0. Lặp lại sau 04 ngày, làm liên tục 02 lần.
Cách thức thực hiện chủ yếu là triển khai, hướng dẫn người dân tự lấy mẫu xét nghiệm, cán bộ y tế hoặc tình nguyện viên phát test nhanh tới từng hộ gia đình, thực hiện giám sát xét nghiệm, ghi nhận kết quả, thống kê và báo cáo. Cán bộ y tế hoặc tình nguyện viên chỉ thực hiện lấy mẫu xét nghiệm khi người dân không thể tự lấy mẫu.
Về nguồn lực thực hiện xét nghiệm: bên cạnh các đội hình hiện có, Thành phố đã huy động thêm 1.000 đoàn viên, thanh niên tình nguyện và được Trung ương hỗ trợ thêm 5.000 nhân sự cho công tác lấy mẫu (4.000 người từ Bộ Quốc phòng và 1.000 người từ Bộ Y tế). Thành phố đã chuẩn bị sẵn sàng 5,7 triệu test nhanh và được Trung ương vận động các đơn vị tài trợ thêm 5,1 triệu test nhanh.
Đã hoàn thành tiến độ đề ra của Kế hoạch xét nghiệm 7 ngày, tổng số lượng test nhanh đã sử dụng khoảng 7,5 triệu test, tổng số người xét nghiệm và theo dõi xét nghiệm khoảng 15 triệu lượt, trung bình mỗi ngày xét nghiệm và theo dõi xét nghiệm cho 2,3 triệu người. Cao điểm có những ngày sử dụng đến 1,4 triệu test, xét nghiệm và theo dõi xét nghiệm trên 3 triệu người. Tỷ lệ dương tính liên tục giảm theo ngày từ 0,8% giảm xuống 0,3%.
Từ ngày 1 tháng 10 đến nay, đã lấy 352.534 mẫu xét nghiệm, trong đó có 56.634 mẫu đơn và 10.345 mẫu gộp, số mẫu làm xét nghiệm nhanh kháng nguyên là 285.555 mẫu. Số ca dương phát hiện mới đang có xu hướng giảm.
Nhìn chung, Thành phố đã khẩn trương, nỗ lực thực hiện thần tốc xét nghiệm tầm soát trên diện rộng cho toàn bộ người dân song song với hoạt động xét nghiệm tầm soát định kỳ đối với các nhóm nguy cơ. Công tác xét nghiệm cơ bản đã đạt kế hoạch đề ra. Việc khuyến khích và hướng dẫn người dân tự lấy mẫu đã mang lại hiệu quả, góp phần đáng kể trong việc tăng tốc xét nghiệm. Kết quả tỷ lệ phát hiện dương tính qua các đợt xét nghiệm có xu hướng giảm dần ở tất cả các khu vực nguy cơ, cho thấy việc tổ chức xét nghiệm tầm soát đạt được mục tiêu phát hiện sớm và khoanh vùng xử lý ổ dịch, hạn chế sự lây lan trong cộng đồng.
3.2. Về vắc xin:
Thành phố đã tiêm 11.821.706 liều vắc xin, trong đó có 6.991.847 mũi 1 (đạt 97% dân số từ 18 tuổi trở lên) và 4.829.860 mũi 2 (đạt 67% dân số từ 18 tuổi trở lên); trong đó số lượt người trên 65 tuổi và người có bệnh nền: 1.192.285; số người trên 50 tuổi đến 65 tuổi đã tiêm mũi 1 là 1.232.521 (đạt tỷ lệ 96.21%), đã tiêm mũi 2 là 879.455 (đạt 68.48%); số người trên 65 tuổi đã tiêm mũi 1 là 519.881 (đạt tỷ lệ 99.07%), đã tiêm mũi 2 là 373.148 (đạt 71.10%).
Công tác tiêm vắc xin đã được tăng cường, đẩy mạnh với phương châm Ủy ban nhân dân thành phố Thủ Đức và các quận, huyện giữ vai trò chủ đạo trong việc tổ chức tiêm trên địa bàn, đảm bảo tiến độ và an toàn, đảm bảo nguyên tắc 5K; chủ động huy động các nguồn lực y tế địa phương để phối hợp với lực lượng y tế Thành phố đảm bảo hiệu quả, chất lượng; tổ chức đa dạng với nhiều hình thức như tiêm tại các điểm tập trung, tổ chức các đội hình tiêm lưu động, tiêm tại nhà… Tuy nhiên do số lượng vắc xin được phân bổ đã cạn nên tốc độ tiêm thời gian từ đầu tháng 9 đến nay bị hạn chế. Hệ thống quản lý tiêm chủng vắc xin đã ngày một hoàn thiện. Việc cập nhật dữ liệu lên hệ thống tiêm chủng quốc gia đã kịp thời hơn.
3.3. Về điều trị:
3.3.1- Điều trị tại bệnh viện và các cơ sở y tế
Thành phố có tổng số 95 bệnh viện điều trị COVID-19, trong đó có 10 bệnh viện thuộc tầng 3 và 85 bệnh viện thuộc tầng 2 với tổng số giường khoảng 60.000 giường. Trong đó số giường hồi sức tích cực theo tiêu chí của Bộ Y tế là trên 6.000 giường, đảm bảo đáp ứng tiêu chí của Bộ Y tế.
Thành phố đã thành lập 327 Tổ phản ứng nhanh quận, huyện, phường, xã, thị trấn (bao gồm bác sĩ, điều dưỡng của bệnh viện quận, huyện, công an và các tình nguyện viên…), cung cấp số điện thoại của Tổ phản ứng nhanh để người mắc COVID-19 đang cách ly tại nhà dễ dàng liên hệ khi cần hỗ trợ trong những tình huống khẩn cấp. Các Tổ phản ứng nhanh được Thành phố hỗ trợ xe vận tải đã hoán cải thành xe cấp cứu vận chuyển người bệnh.
Bên cạnh việc thành lập các Tổ phản ứng nhanh để kịp thời cấp cứu cho người F0 tại nhà, với sự hỗ trợ của Cục Quân Y, Bộ Quốc phòng, các quận huyện đã thành lập 536 Trạm Y tế lưu động tại các phường, xã, thị trấn để trực tiếp khám, chữa bệnh và chăm sóc, quản lý F0 trên địa bàn. Ngoài việc trực tiếp quản lý F0 trên địa bàn, các y, bác sĩ của các Trạm Y tế lưu động còn tham gia các hoạt động phòng chống dịch khác như khám, chữa bệnh cho người F0 tại các khu cách ly tập trung phường, xã, thị trấn và quận, huyện, tham gia làm xét nghiệm cho các shipper trên địa bàn hàng ngày.
Thành phố đã thành lập 05 trạm cấp cứu vệ tinh 115 dã chiến tại Quận 11, Quận 12, huyện Bình Chánh, quận Bình Tân, thành Phố Thủ Đức để hỗ trợ tiếp cận người bệnh cần cấp cứu tại các khu vực trên địa bàn và đạt hiệu quả tốt. Ngoài ra, bổ sung 100 đội Taxi hoán cải tham gia chuyển bệnh, hiện đang hoạt động tại các quận, huyện và thành phố Thủ Đức, mỗi ngày đã vận chuyển trung bình 200 trường hợp người dân có nhu cầu khám bệnh và nhập viện.
Mô hình thí điểm chăm sóc và quản lý F0 tại nhà hiện nay đã góp phần rất lớn giảm quá tải cho các cơ sở cách ly và cơ sở điều trị COVID-19 trên địa bàn Thành phố. Số lượng F0 cách ly điều trị tại nhà chiếm khoảng 40% so với tổng số người F0 đang quản lý trên địa bàn Thành phố.
Sở Y tế xây dựng các hướng dẫn chăm sóc tại nhà cho người F0, liên tục cập nhật để phù hợp với tình hình thực tế và các hướng dẫn mới của Bộ Y tế, hiện nay các Trạm Y tế lưu động sử dụng “Hướng dẫn gói chăm sóc sức khỏe tại nhà cho người F0” phiên bản 1.5 để quản lý và theo dõi sức khỏe cho người F0 trên địa bàn phụ trách.
Tỷ lệ người F0 cần nhập viện điều trị từ ngày 23 tháng 8 năm 2021 đến nay có xu hướng giảm mặc dù số người F0 đang cách ly tại nhà cao, cho thấy hiệu quả của chương trình cung cấp túi thuốc điều trị COVID-19 tại nhà cho người F0. Hiện đang có 26.345 trường hợp F0 đang được cách ly tại nhà, cùng với đó là trên 152.000 trường hợp F0 đã hồi phục và kết thúc thời gian cách ly tại nhà.
Nhìn chung, nhờ chuyển hướng tập trung cao cho công tác điều trị ở tuyến cơ sở; việc tổ chức xét nghiệm nhanh kết hợp với phát thuốc cho F0, tư vấn tâm lý và hướng dẫn cách tự chăm sóc đã giúp kịp thời điều trị cho các trường hợp F0 mới phát hiện; mô hình chăm sóc và theo dõi sức khỏe tại nhà đối với người F0 đã phát huy hiệu quả rõ nét; nhờ đó đã giảm tỷ lệ chuyển nặng và tử vong, giảm tải cho các cơ sở cách ly tập trung và các bệnh viện dã chiến, đồng thời giúp giảm bớt sang chấn tâm lý cho người bệnh, góp phần nhanh chóng hồi phục. Thành phố tiếp tục tăng cường công tác tư vấn, theo dõi F0 tại nhà từ xa qua các Tổng đài 1022, các tổ y tế lưu động của các trường y khoa.
Thành phố đang xây dựng quy trình quản lý và xử lý khi phát hiện F0 trong cộng đồng, trong khu vực sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và các khu vực khác phù hợp với yêu cầu trong tình hình mới; xây dựng phương án thiết lập Trạm Y tế lưu động tại khu, cụm công nghiệp.
Đối với Kế hoạch quản lý chăm sóc F0 tại nhà trong tình hình mới, Sở Y tế đã phối hợp với Hội hành nghề y tư nhân và một số bệnh viện ngoài công lập, phòng khám đa khoa, chuyên khoa tư nhân để huy động nguồn lực y tế tư nhân tham gia công tác quản lý, chăm sóc F0 tại nhà; nghiên cứu xây dựng bảng dữ liệu theo dõi tình hình biến động số ca F0 tại nhà trên địa bàn các quận, huyện.
3.4. Về huy động và sử dụng các lực lượng:
- Nhân lực tham gia phòng chống dịch tại Thành phố là trên 187.000 người, trong đó Thành phố đã tiếp nhận gần 29.000 người từ các bộ ngành và các tỉnh, thành tăng cường, hỗ trợ.
- Thành phố đã cử 312 tổ công tác với trên 1.500 cán bộ, công chức, viên chức xuống tăng cường, hỗ trợ cho thành phố Thủ Đức và các quận, huyện tham gia phòng, chống dịch, trong đó lực lượng chủ yếu là lãnh đạo các phòng chuyên môn, đơn vị trực thuộc các sở, ban, ngành Thành phố. Lực lượng này được giao nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể. Một mặt trực tiếp tham gia công tác chống dịch tại địa phương, mặt khác thường xuyên có báo cáo giúp Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch COVID-19 Thành phố nắm bắt kịp thời thông tin cơ sở để điều chỉnh và nâng cao hiệu quả chỉ đạo, điều hành.
- Thành phố đã xây dựng và triển khai kế hoạch tuyên truyền, vận động và tiếp nhận tình nguyện viên là người F0 đã khỏi bệnh tham gia công tác phòng, chống dịch COVID-19, bước đầu đã tiếp nhận được trên 300 tình nguyện viên đăng ký, nhiều trung tâm hồi sức, bệnh viện đã bố trí lực lượng này tham gia phục vụ. Ngoài ra, Ban Dân vận Thành ủy cũng đã vận động được 1.108 tình nguyện viên tham gia, đã bố trí tại các khu thu dung, bệnh viện dã chiến của các quận, huyện và thành phố Thủ Đức là 526 trường hợp.
3.5. Về củng cố và phục hồi hệ thống y tế:
Bệnh viện Quận 7 và Bệnh viện Đa khoa Khu vực Củ Chi đã chuyển đổi về chức năng khám, chữa bệnh ban đầu để chăm lo sức khỏe cho người dân địa phương từ ngày 01 tháng 10 năm 2021. Đồng thời, Sở Y tế đã làm việc với các Trung tâm hồi sức COVID-19 Bạch Mai và Bộ phận thường trực đặc biệt phòng chống dịch COVID-19 tại Thành phố về kế hoạch xây dựng “mô hình điều trị 3 tầng” tại Bệnh viện dã chiến thu dung điều trị COVID-19 số 16. Theo đó, Trung tâm hồi sức COVID-19 Bạch Mai đang hỗ trợ chuyển giao kỹ thuật cho Bệnh viện Quận 7 và các bệnh viện khác để vận hành bệnh viện này trong thời gian tới khi thành phố đã kiểm soát được dịch. Tiến tới các Trung tâm hồi sức COVID-19 của Thành phố sẽ do các bệnh viện Thành phố chủ động về nhân sự và kỹ thuật, đảm bảo được việc điều trị cho người bệnh COVID-19 khi các lực lượng y tế hỗ trợ rút quân.
4. Công tác an sinh xã hội
Ban vận động, tiếp nhận và phân phối Quỹ Phòng, chống dịch COVID-19 Thành phố đã tiếp nhận sự đóng góp, hỗ trợ từ Trung ương, các tỉnh, thành phố trong nước, ngoài nước và các tổ chức, cá nhân trên địa bàn Thành phố với tổng số tiền đã tiếp nhận hơn 3.390 tỷ đồng, gồm tiền mặt và hiện vật, trong đó phương tiện, vật tư, trang thiết bị y tế có giá trị trên 2.102 tỉ đồng; đã hỗ trợ cho các lực lượng tuyến đầu tham gia phòng, chống dịch; các bệnh viện điều trị COVID-19, các khu cách ly tập trung; hỗ trợ nhu yếu phẩm cho các hộ lao động nghèo trong các khu phong tỏa, khu lưu trú công nhân, khu nhà trọ, khu lao động nghèo đang gặp khó khăn do dịch Covid 19; hỗ trợ Nhân dân các nước Campuchia, Lào và các tỉnh thực hiện phòng, chống dịch COVID-19… với số tiền 3.281 tỷ đồng.
- Trung tâm An sinh đã thực hiện hỗ trợ trên 2 triệu túi an sinh xã hội cho người dân trên địa bàn Thành phố. Chương trình SOS của Trung tâm An sinh Thành phố đã hỗ trợ trên 14.400 phần quà cho các trường hợp cứu trợ khẩn cấp.
- Thành phố đã đẩy nhanh tiến độ chi hỗ trợ cho các nhóm đối tượng theo các Nghị quyết của Chính phủ và Hội đồng nhân dân Thành phố, đến nay đã chi trên 8.000 tỉ đồng, trong đó hỗ trợ đợt 3 là 2.356 tỉ đồng.
- Ngày 20 tháng 8 năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1415/QĐ-TTg trong đó cấp cho Thành phố 71.000 tấn gạo để hỗ trợ cho người dân. Thành phố đã tiếp nhận và hỗ trợ xong 14.500 tấn (đợt 1) cho các đối tượng khó khăn, đợt 2 đã nhận đủ 56,5 nghìn tấn, đã phân phối đến người dân 51,2 nghìn tấn, đạt 90,4%; các quận, huyện đang khẩn trương thực hiện công tác cấp phát, cố gắng hoàn thành trong thời gian sớm nhất
Nhìn chung, việc chăm lo an sinh xã hội cho người dân được các ngành, các cấp nỗ lực thực hiện với phương châm “không để người dân nào thiếu ăn, thiếu mặc”. Thành phố đang tăng cường công tác kiểm tra giám sát việc thực hiện công tác chăm lo an sinh xã hội cho người dân.
5. Sử dụng ngân sách và huy động các nguồn lực cho công tác phòng, chống dịch COVID-19
5.1. Về bố trí ngân sách:
Căn cứ các quy định hiện hành, nhu cầu chi cho công tác phòng, chống dịch và thực hiện các chính sách hỗ trợ (bao gồm chính sách hỗ trợ của Trung ương và các chính sách riêng của Thành phố); đến thời điểm hiện nay, Thành phố đã cân đối và bổ sung cho công tác phòng, chống dịch và thực hiện các chính sách hỗ trợ trên địa bàn là 11.174 tỷ đồng.
5.2. Về huy động các nguồn lực xã hội:
Ban vận động, tiếp nhận và phân phối Quỹ Phòng, chống dịch COVID-19 Thành phố đã phát động ủng hộ mua vaccine phòng dịch COVID-19, có 105 đơn vị đăng ký ủng hộ với số tiền 2.288,2 tỷ đồng, trong đó: đã tiếp nhận ủng hộ là 310,8 tỷ đồng và có 2 doanh nghiệp mua vaccine tặng Thành phố trị giá 2.000 tỷ đồng. Ngoài ra, còn được các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước ủng hộ phương tiện, vật tư, trang thiết bị y tế với giá trị trên 2.102 tỉ đồng.
5.3 .Công tác mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế, đầu tư cơ sở vật chất phòng chống dịch:
- Sở Y tế đã thực hiện mua 100.000 gói thuốc A-B và tiếp nhận 64.500 gói thuốc A-B từ các tổ chức, cá nhân hỗ trợ cung cấp cho bệnh nhân; hiện nay, đang tiến hành mua tiếp 200.000 gói thuốc A-B. Tiếp nhận thuốc 50.000 liều thuốc Molnupiravir do Bộ Y tế hỗ trợ để thực hiện Chương trình điều trị F0 tại nhà bằng thuốc kháng vi rút có kiểm soát. Thực hiện tiếp nhận thuốc Remdesivir do Bộ Y tế và các tổ chức hỗ trợ và phân bổ cho các bệnh viện điều trị COVID-19.
- Sở Y tế đã tiếp nhận tài trợ và phân bổ các trang thiết bị y tế cho các cơ sở thu dung, điều trị COVID-19 trên địa bàn Thành phố bao gồm 650 máy thở chức năng cao; 620 máy thở xâm nhập, không xâm nhập; 2400 hệ thống Oxy dòng cao (HFNC); 43 máy lọc máu liên tục; 03 hệ thống ECMO; 11 máy X-quang di động; 04 hệ thống PCR tự động và 07 hệ thống PCR bán tự động cùng nhiều trang thiết bị y tế khác
- Ngành y tế cũng tăng cường đầu tư trang bị hệ thống oxy cho các bệnh viện như lắp đặt 5.699 ổ khí tại 32 bệnh viện; lắp đặt bổ sung 116 bồn oxy lỏng tại 79 bệnh viện với tổng dung tích 856m3; cung cấp bổ sung 10.000 chai oxy loại 40 lít cho các bệnh viện điều trị COVID-19 trên địa bàn Thành phố và 1700 chai oxy loại 9 lít cho các Trạm y tế lưu động.
- Thực hiện chế độ bồi dưỡng, phụ cấp phòng chống dịch cho nhân viên y tế: chi phụ cấp phòng, chống dịch COVID-19 theo Nghị quyết số 16/NQ-CP ngày 08 tháng 02 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ về chi phí cách ly y tế, khám, chữa bệnh và một số chế độ đặc thù trong phòng, chống dịch COVID-19 và Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 09 tháng 02 năm 2021 là 69.532 triệu đồng; chi tiền ăn theo Nghị quyết số 09/2021/NQ-HĐND ngày 25 tháng 6 năm 2021 của Hội đồng nhân dân Thành phố là 28.281 triệu đồng.
6. Công tác ứng dụng công nghệ thông tin, truyền thông
6.1. Về hệ thống các ứng dụng:
Ủy ban nhân dân Thành phố đã chỉ đạo Sở Thông tin và Truyền thông nghiên cứu xây dựng và triển khai nhiều ứng dụng phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19 như: Hệ thống khai báo Y tế điện tử của Thành phố; Hệ thống Giám sát cách ly tại nhà; Hệ thống bản đồ điện tử phục vụ công tác phòng, chống dịch của thành phố; Hệ thống tiêm chủng Vaccin; Cổng thông tin COVID-19 Thành phố; Cổng thông tin An toàn COVID; triển khai thí điểm nền tảng ứng dụng thống nhất hỗ trợ phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh an toàn (Y tế HCM) trong đó tích hợp thông tin mũi tiêm của 6,4 triệu người được tiêm tại Thành phố Hồ Chí Minh... đây là những công cụ đã hỗ trợ đắc lực cho công tác chỉ đạo, điều hành phòng chống dịch COVID-19 trên địa bàn Thành phố trong thời gian qua.
Thành lập Cổng thông tin 1022 là nơi theo dõi, tổng hợp, báo cáo việc tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh của người dân về công tác phòng chống dịch; đồng thời kết hợp nhiều kênh thông tin như Đường dây nóng của Thường trực Hội đồng nhân dân Thành phố để tiếp nhận các ý kiến phản ánh, góp ý, hiến kế của cử tri Thành phố, đến nay đã tiếp nhận và chuyển gần 62.000 tin phản ánh, tin báo của người dân liên quan đến phòng, chống dịch COVID-19 đến các cơ quan chức năng các cấp; kênh tư vấn chăm sóc sức khỏe cho người dân phòng, chống bệnh COVID-19 và theo chuyên khoa; kênh tư vấn tâm lý thuộc chương trình “Vaccine tinh thần”; kênh tiếp nhận và xử lý thông tin hỗ trợ người dân gặp khó khăn do dịch bệnh COVID-19, đã tiếp nhận và chuyển xử lý hơn 670.000 yêu cầu hỗ trợ từ người dân gặp khó khăn do dịch bệnh COVID-19, kết nối với Trung tâm An sinh Thành phố thuộc Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố để hỗ trợ người dân các gói an sinh xã hội...
6.2. Về xây dựng cơ sở dữ liệu và hạ tầng mạng:
Thành phố đã thành lập Trung tâm dữ liệu phòng, chống COVID-19 của Thành phố, thực hiện nhiệm vụ chuẩn hóa dữ liệu, thực hiện ứng dụng tổng hợp tự động thông tin báo cáo của các sở, ngành, địa phương thành báo cáo cho Ban Chỉ đạo Thành phố hàng ngày 02 lần vào lúc 07 giờ và 17 giờ.
Tăng cường chất lượng dịch vụ, vùng phủ sóng tại khu vực các khu cách ly y tế tập trung, các bệnh viện dã chiến, bệnh viện điều trị COVID-19; triển khai gói cước hỗ trợ miễn phí cho lực lượng tuyến đầu chống dịch, người dân dang cách ly, điều trị tại các khu cách ly tập trung, bệnh viện dã chiến, bệnh viện điều trị; tổ chức lại hệ thống đường dây nóng các Tổ phản ứng nhanh của 312 phường, xã, thị trấn trên địa bàn Thành phố để chăm sóc, hỗ trợ F0 tại nhà; hưởng ứng Chương trình “Sóng và máy tính cho em” của Chính phủ; tuyên truyền người dân tuân thủ các quy định về giãn cách xã hội, phòng chống dịch bệnh COVID-19 thông qua tin nhắn SMS và âm báo điện thoại.
Nâng cấp hệ thống tổng đài khẩn cấp liên thông 113-114-115, áp dụng phần mềm đều phối cấp cứu 115, tích hợp với hệ thống liên thông 113-114-115, giúp quá trình tiếp nhận và xử lý thông tin cấp cứu được số hóa hoàn toàn và kết nối liên thông từ khâu tiếp nhận thông tin đến việc điều phối xe ở trạm trung tâm và các trạm vệ tinh; triển khai Trung tâm cấp cứu 115 dã chiến tại Công viên Phần mềm Quang Trung, đảm bảo công suất tiếp nhận đồng thời 60 cuộc gọi cấp cứu y tế.
Hiện nay, đang tổ chức tổng đài tin nhắn 8066 để người từ 18 tuổi trở lên, chưa tiêm mũi 1 vắc xin phòng COVID-19 và đang ở tại Thành phố có thể gửi tin nhắn SMS để đăng ký tiêm. Danh sách đăng ký tiêm vắc xin sẽ được chuyển qua thư điện tử đến Ủy ban nhân dân các quận, huyện và thành phố Thủ Đức. Tần suất gửi danh sách đăng ký tiêm vắc xin là 01 giờ/lần.
6.3. Về công tác truyền thông:
Nhằm đưa thông tin đến người dân kịp thời, Thành phố đã tổ chức họp báo định kỳ hàng ngày; thực hiện Chương trình live stream “Dân hỏi - Thành phố trả lời” nhằm chia sẻ thông tin với người dân của chính quyền Thành phố, giải đáp trực tiếp những thắc mắc của người dân; cung cấp báo chí cho người dân tại các khu phong tỏa; định hướng báo chí thực hiện các tuyến tin bài nhằm tuyên truyền đến người dân về những chính sách và biện pháp phòng, chống dịch của Thành phố, chính sách an sinh, hỗ trợ để người dân hiểu, đồng thuận, cùng chung tay với Thành phố chống dịch. Tổng số kỳ đã tổ chức là 16, thu hút hơn 10 triệu lượt xem với số lượt bình luận trực tiếp trên 500.000. Kỳ thu hút được người xem nhiều nhất là kỳ ngày 06 tháng 9 với chủ đề “Đối thoại cùng Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Phan Văn Mãi” với số lượt người xem là hơn 1.330.000, trong đó số lượt người xem tại cùng 1 thời điểm cao nhất là hơn 172.000 người.
Nhìn chung, dư luận nhân dân phấn khởi, đánh giá rất cao sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương và trân trọng sự hỗ trợ nghĩa tình của Mặt trận Trung ương, các tỉnh, thành phố trong cả nước đã góp sức người, sức của cùng với Thành phố trong công tác phòng, chống dịch và chăm lo đời sống cho các hộ gia đình khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh, không để ai bị thiếu đói.
Dư luận nhân dân cũng đồng tình và đánh giá cao các chính sách hỗ trợ kịp thời của Chính phủ và Thành phố đối với người dân và các doanh nghiệp đang gặp khó khăn vì dịch bệnh COVID-19, nhất là việc Thành phố sớm xây dựng, triển khai thực hiện Kế hoạch của Ủy ban nhân dân Thành phố về phòng, chống dịch COVID-19 và phục hồi kinh tế trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh từ sau ngày 30 tháng 9 năm 2021.
7. Đánh giá chung
Tình hình dịch bệnh COVID- 19 đã tác động nghiêm trọng đến mọi mặt đời sống kinh tế- xã hội của Thành phố. Sản xuất kinh doanh bị đình trê, phần lớn các cơ sở sản xuất kinh doanh phải đóng cửa. Các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch phải tạm dừng. Một số người lao động bị mất việc, giảm việc. Thành phố phải tập trung toàn lực cho công tác điều trị bệnh nhân và phòng, chống dịch Covid-19 và đảm bảo an sinh xã hội cho người dân. Tác động của dịch COVID-19 đợt thứ 4 này không chỉ gây ra những tác động tiêu cực trong ngắn hạn, mà còn ảnh hưởng đến quá trình phát triển kinh tế- xã hội trong thời gian dài.
7.1. Mặt được:
Công tác phòng, chống dịch của thành phố trong thời gian qua là chưa có tiền lệ, tuy nhiên Thành phố đã cố gắng vượt bậc, nỗ lực hết sức có thể, trong hoàn cảnh thiếu thốn về cơ sở vật chất, trang thiết bị, thuốc, vắc xin giai đoạn đầu, đã tập trung, huy động mọi nguồn lực. Trong quá trình phòng, chống dịch, Thành phố đã luôn quán triệt, tuân thủ nghiêm ngặt sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch COVID-19; thường xuyên xin ý kiến của lãnh đạo cấp trên; chấp hành đầy đủ mọi biện pháp, hướng dẫn về chuyên môn của Bộ Y tế. Bên cạnh đó, thành phố đã luôn chủ động lắng nghe ý kiến từ các chuyên gia, nhà khoa học để đưa ra các quyết định chủ trương phù hợp với tình hình thực tiễn, phòng, chống dịch COVID-19. Công tác phòng, chống dịch COVID-19 tại thành phố đã đi đúng hướng, tạo tiền đề cho việc kiểm soát được dịch bệnh, sớm đưa thành phố trở lại trạng thái “bình thường mới”.
Cụ thể, Thành phố đã thực hiện tốt các nội dung theo Nghị quyết số 30/2021/QH15 ngày 28 tháng 7 năm 2021 của Quốc hội, Nghị quyết số 86/NQ-CP của Chính phủ, Công điện số 1099/CĐ-TTg và Công điện số 1102/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, việc giãn cách xã hội được thực hiện triệt để, nghiêm ngặt, quyết liệt và hiệu quả; các Tổ công tác đặc biệt tại các phường, xã, thị trấn đã phát huy tác dụng trong việc kiểm tra, nhắc nhở, tuyên truyền, vận động người dân thực hiện giãn cách, thực hiện an sinh xã hội cho người dân.
Công tác y tế đã huy động tối đa nguồn lực tại chỗ và sự chi viện của các bộ, ngành Trung ương, nhất là Bộ Y tế, Bộ Quốc phòng và Bộ Công an. Công tác điều trị đã nỗ lực rất lớn để kéo giảm tỉ lệ bệnh nhân tử vong trong giai đoạn đầu chưa có thuốc đặc trị; đã phân tầng điều trị sát với diễn biến dịch bệnh từng thời điểm; đầu tư nguồn lực rất lớn để củng cố, hoàn thiện hệ thống điều trị; từng bước chuyển trọng tâm điều trị xuống cơ sở; áp dụng kịp thời, đầy đủ các biện pháp chăm sóc, điều trị F0 tại cộng đồng; trang bị hệ thống oxy, thuốc kháng đông, kháng viêm, kịp thời cấp cứu, giảm áp lực cho tuyến trên và góp phần giảm tử vong.
Công tác tiêm chủng vắc xin sớm được quan tâm, xác định tiêm vắc xin có ý nghĩa quyết định chiến lược phòng chống dịch từ bị động sang chủ động; huy động và sử dụng tối đa mọi nguồn vắc xin, đến nay đã có trên 98% dân số từ 18 tuổi trở lên được tiêm mũi 1 và trên 72% dân số từ 18 tuổi trở lên được tiêm mũi 2, tạo tiền đề quan trọng cho việc thực hiện các biện pháp nới lỏng giãn cách xã hội và phục hồi kinh tế.
Thành phố đã quan tâm bảo đảm an sinh xã hội, không để ai bị thiếu ăn, thiếu mặc, bên cạnh nguồn ngân sách, thành phố đã nhận được sự đóng góp vô cùng to lớn từ cộng đồng xã hội, các tổ chức, đoàn thể, doanh nghiệp, tổ chức tôn giáo và sự hỗ trợ của các bộ, ngành Trung ương, các tỉnh, thành phố và phong trào thiện nguyện trong và ngoài nước chăm lo công tác an sinh.
Trong các đợt giãn cách xã hội nghiêm ngặt, đã cố gắng hết sức bảo đảm thông suốt nguồn cung ứng hàng hóa thiết yếu cho nhân dân; duy trì các kênh phân phối; triển khai hình thức “đi chợ hộ” cho hàng triệu gia đình; chăm lo đời sống tinh thần cho bà con. Tăng cường công tác truyền thông an dân để người dân biết được các chủ trương, biện pháp của thành phố. Phối hợp tổ chức đưa hàng chục nghìn người dân có nguyện vọng về quê tránh dịch an toàn; đưa người lang thang cơ nhỡ vào các cơ sở xã hội. Triển khai ứng dụng công nghệ để người dân tiếp cận dễ dàng hơn với hệ thống cấp cứu và hệ thống an sinh.
Chỉ thị số 18/CT-UBND của Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố đã góp phần tạo sự phấn khởi cho người dân, các doanh nghiệp; các chốt kiểm soát nội thành đã được tháo gỡ, từng bước chuyển sang trạng thái “bình thường mới”, số doanh nghiệp, hộ kinh doanh mở cửa trở lại có xu hướng tăng dần, tình hình kinh tế dần được cải thiện, từng bước phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố.
Với tinh thần đoàn kết, quyết tâm, quyết liệt, bằng nhiều biện pháp, huy động rất nhiều nguồn lực tập trung cho công tác phòng chống dịch, có thể nói Thành phố đã vượt qua đã vượt qua thời điểm khó khăn nhất, thử thách nhất, đi vào ổn định cuộc sống mới. Đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố ghi nhận những nỗ lực của Ủy ban nhân dân Thành phố trong việc tham mưu cho Ban Thường vụ Thành ủy lãnh đạo hệ thống chính trị và nhân dân Thành phố tham gia phòng chống dịch, duy trì sản xuất kinh doanh từng bước phục hồi kinh tế; hoan nghênh Ủy ban nhân dân Thành phố đã chỉ đạo các cấp chính quyền, ban chỉ đạo phòng chống dịch các cấp đã tổ chức huy động các nguồn lực trong hệ thống chính trị, các nguồn lực xã hội để thực hiện các chủ trương, các biện pháp phòng chống dịch theo tinh thần Nghị quyết của Quốc hội, cũng như các văn bản của Trung ương, Chính phủ các Bộ ngành Trung ương đã đạt được kết quả bước đầu rất quan trọng.
7.2. Tồn tại, hạn chế:
Đặc thù Thành phố dân số đông, mật độ dân cư dày đặc, nhiều nơi sống chen chúc trong khi biến chủng Delta của vi rút SARS-CoV-2 là biến chủng nguy hiểm, không triệu chứng, lây lan nhanh, người bị nhiễm có khả năng chuyển biến nguy kịch rất nhanh trong khi khoa học chưa có nghiên cứu nhiều về biến chủng này và cách phòng trị.
Trong thời gian đầu dịch bùng phát, việc giãn cách xã hội toàn Thành phố có lúc, có nơi còn chưa triệt để; vẫn còn một bộ phận người dân chưa ý thức, lơ là, chủ quan; một số trường hợp ca nhiễm do chưa phát hiện kịp thời, chậm chuyển viện điều trị, dẫn đến chuyển nặng, tử vong; công tác bố trí và điều phối nhân lực chưa hợp lý. Các hạn chế trên sau này đã được khắc phục và thực hiện tốt.
Sự khác biệt về số lượng vùng đỏ, vùng cam và dân số giữa các quận, huyện và thành phố Thủ Đức ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành các đợt xét nghiệm và nhất là nguồn lực để tiến hành xét nghiệm trong doanh nghiệp, trong cộng đồng, trong nhân dân.
Đối với việc tổ chức xét nghiệm cho người lao động: hiện nay, Bộ Y tế đã có Công văn số 8228/BYT-MT ngày 30 tháng 9 năm 2021 về hướng dẫn xét nghiệm SARS-CoV-2 đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh; tuy nhiên, vẫn chưa có quy định xét nghiệm đối với nhiều nhóm đối tượng khác (như đội ngũ giao nhận hàng hóa - shipper…), làm ảnh hưởng đến công tác quản lý.
Từ thực tiễn công tác phòng, chống dịch thời gian vừa qua, hệ thống y tế của Thành phố đã bộc lộ một số bất cập, hạn chế cần sớm được củng cố (như thiếu nhân lực làm công tác dự phòng, trạm y tế xã, phường, thị trấn…)
II. Các giải pháp để kiểm soát dịch COVID-19, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố trong thời gian tới
1. Tình hình kinh tế - xã hội, thu chi ngân sách, an ninh quốc phòng 9 tháng đầu năm 2021. Đánh giá tác động của dịch bệnh COVID-19 đến doanh nghiệp, lao động, việc làm trên địa bàn Thành phố
1.1. Tình hình kinh tế - xã hội, thu chi ngân sách, an ninh quốc phòng 9 tháng đầu năm 2021:
Tác động của đợt dịch lần thứ tư phản ánh rõ trong bức tranh kinh tế của Thành phố Hồ Chí Minh. Tốc độ tăng trưởng GRDP của Thành phố 6 tháng tăng 5,66% so với cùng kỳ; tuy nhiên đến quý 3 Thành phố thực hiện triệt để giãn cách xã hội, tốc độ tăng trưởng giảm mạnh, giảm 24,39% so với cùng kỳ.
Do những khó khăn trên, GRDP 9 tháng đầu năm 2021 giảm 4,98% so với cùng kỳ, dự báo cả năm 2021 giảm 5,06% so với cùng kỳ và không đạt chỉ tiêu kế hoạch đề ra (kế hoạch năm 2021 là 6%).
Về văn hóa - xã hội, trong điều kiện dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, Thành phố đã sớm chủ động điều chỉnh các hoạt động phù hợp với công tác phòng, chống dịch. Một số hoạt động nghệ thuật phục vụ các sự kiện chính trị, các ngày lễ lớn chuyển sang hình thức trực tuyến, khai thác thế mạnh của truyền thông để lan tỏa tác phẩm, chương trình nghệ thuật đến với công chúng. Nhiều hoạt động nghệ thuật gắn với công tác tuyên truyền phòng chống dịch đáp ứng kịp thời nhu cầu xã hội, tạo không khí phấn khởi, động viên Nhân dân nêu cao quyết tâm, lạc quan đẩy lùi dịch bệnh, tôn vinh tinh thần trách nhiệm, sự hy sinh cao cả của đội ngũ y bác sĩ và lực lượng tuyến đầu làm nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh.
Tình hình an ninh, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo; thực hiện tốt công tác tuyển quân, đảm bảo chỉ tiêu cả về số lượng và chất lượng. Công an Thành phố thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các biện pháp tấn công, trấn áp mạnh các loại tội phạm; xử lý ngay từ cơ sở những dấu hiệu có thể gây mất ổn định an ninh, trật tự, phát sinh thành “điểm nóng”; không để số đối tượng phản động, chống đối chính trị trong và ngoài gia tăng các hoạt động tuyên truyền, xuyên tạc chủ trương, chính sách phòng, chống dịch bệnh, gây mất niềm tin của Nhân dân với chính quyền; đảm bảo trật tự an toàn giao thông và phòng, chống cháy, nổ trên địa bàn.
Nhìn chung, mặc dù chịu ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 nhưng một số nhiệm vụ, chỉ tiêu 9 tháng đầu năm vẫn cơ bản hoàn thành và là điểm sáng đáng ghi nhận: (1) Tổng thu ngân sách nhà nước ước đạt gần 75% dự toán, tăng 7,96% so với cùng kỳ; (2) Các dịch vụ ngân hàng đều duy trì hoạt động và tăng trưởng, tổng huy động vốn của các tổ chức tín dụng trên địa bàn ước đạt 3.045.000 tỷ đồng, tăng 4,71% so với cuối năm 2020; (3) Giá trị sản xuất tại Khu công nghệ cao Thành phố ước đạt 16,215 tỷ USD tăng 12,51% so với cùng kỳ;....
1.2. Đánh giá tác động của dịch bệnh COVID-19 đến doanh nghiệp, lao động, việc làm trên địa bàn Thành phố:
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, tình hình dịch bệnh diễn biến hết sức phức tạp tác động mạnh đến mọi mặt đời sống của người dân và doanh nghiệp.
Nhiều chợ đầu mối, chợ truyền thống và nhà máy phải dừng hoạt động để chống dịch. Tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp trên địa bàn chưa có dấu hiệu hồi phục, một số ít doanh nghiệp thực hiện phương án “3 tại chỗ”, “1 cung đường 2 điểm đến” hoặc “4 xanh”, còn lại đa số doanh nghiệp phải ngừng sản xuất, tạm thời cho công nhân nghỉ việc; chuỗi cung ứng nguyên liệu bị đứt gãy do khó khăn về lưu thông, doanh nghiệp không nhận được đơn hàng mới hoặc bị mất khách hàng.
Ngoài ra, nhiều hoạt động kinh tế bị đình trệ, đứt gãy, công nhân phải nghỉ việc, các ngành dịch vụ du lịch, vận tải, hàng không chịu ảnh hưởng lớn. Nhiều đơn vị kinh doanh như khách sạn - nhà hàng buộc phải đóng cửa. Dịch COVID-19 kéo dài đã làm nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với nguy cơ phá sản.
Do ảnh hưởng của dịch bệnh, nhiều dự án phải ngừng hoạt động, chỉ có ít dự án đủ điều kiện “3 tại chỗ” mới được thi công dẫn đến tỷ lệ giải ngân chưa đạt yêu cầu. Thu hút đầu tư trong và ngoài nước giảm mạnh do nhu cầu thị trường giảm.
Về việc làm, hàng triệu người lao động của Thành phố bị mất việc, không có việc làm hoặc bị cắt giảm việc làm nên ảnh hưởng đến thu nhập, đến sinh kế và đảm bảo cuộc sống hàng ngày.
2. Công tác điều hành ngân sách, tiết kiệm chi, cắt giảm kinh phí các nhiệm vụ chi chưa thật sự cần thiết để tập trung cho công tác phòng, chống dịch
Trong 9 tháng đầu năm 2021, tình hình dịch bệnh COVID-19 trên địa bàn Thành phố diễn biến phức tạp, ảnh hưởng lớn và trực tiếp đến các hoạt động kinh tế, khiến thu ngân sách giảm dần từ tháng 5, tháng 6 và sụt giảm mạnh trong tháng 8, tháng 9. Bên cạnh đó, nhu cầu kinh phí phục vụ cho công tác phòng, chống dịch và hỗ trợ cho người dân phát sinh tăng cao và cấp bách, tạo áp lực lớn đến khả năng cân đối ngân sách của Thành phố.
Thành phố phải sử dụng nguồn dự phòng bố trí trong dự toán, các khoản tích lũy từ nhiều năm trước; triển khai một số giải pháp như điều chỉnh hệ số thu nhập tăng thêm của cán bộ, công chức, viên chức để bổ sung nguồn hỗ trợ cho tuyến đầu chống dịch; cắt giảm kinh phí một số nội dung; đề xuất ngân sách Trung ương hỗ trợ cho Thành phố.
Từ nay đến cuối năm, Thành phố đang tiếp tục rà soát, tìm kiếm các nguồn lực để đưa vào bổ sung cân đối ngân sách 2021 và tập trung vào các giải pháp:
2.1. Giải pháp về thu:
- Tăng cường các biện pháp để quản lý nguồn thu và bồi dưỡng nguồn thu; đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời theo quy định của pháp luật.
- Tập trung khai thác nguồn thu từ đất để tạo nguồn thu cho ngân sách:
- Tăng cường thực hiện các biện pháp đôn đốc thu nợ và cưỡng chế nợ thuế đối với các khoản tiền thuế, tiền phạt, tiền chậm nộp và các khoản thu liên quan về đất theo quy định.
2.2. Giải pháp về chi:
- Điều hành dự toán chi ngân sách chặt chẽ theo đúng dự toán được duyệt, đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức; đảm bảo thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, thất thoát.
- Thực hiện cắt giảm 10% chi thường xuyên, các khoản chi dự kiến không triển khai, giảm hệ số thu nhập tăng thêm của cán bộ công chức, viên chức…để dành nguồn chi cho công tác phòng, chống dịch và triển khai các chính sách an sinh trên địa bàn.
- Theo dõi sát tiến độ triển khai và giải ngân các dự án đầu tư trên địa bàn; chủ động cắt giảm, điều chuyển kế hoạch đầu tư công vốn ngân sách nhà nước từ các dự án có tỷ lệ giải ngân thấp sang các dự án có tiến độ giải ngân cao, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn.
3. Các giải pháp thực hiện Nghị quyết 54/2017/QH14 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố
Theo dõi, kiểm tra việc thực hiện nội dung ủy quyền tại các sở - ngành, quận- huyện; thường xuyên rà soát, điều chỉnh cho phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành.
Nâng cao hiệu quả chính sách thu nhập tăng thêm theo Nghị quyết số 03/2018/NQ-HĐND; thường xuyên rà soát nhu cầu, kịp thời thu hút đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học và người có tài năng đặc biệt theo nhu cầu của Thành phố.
4. Phương hướng, giải pháp các tháng cuối năm 2021
Ủy ban nhân dân Thành phố sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện Kế hoạch số 3066/KH-UBND ngày 15 tháng 9 năm 2021 về phòng, chống dịch COVID-19 và phục hồi kinh tế Thành phố từ sau ngày 15 tháng 9 năm 2021 với các nội dung chính:
4.1. Về phòng, chống dịch COVID-19:
4.1.1. Công tác tiêm vắc xin
- Huy động mọi nguồn lực đáp ứng tỷ lệ tiêm chủng theo tiêu chí của Bộ Y tế, hướng đến bao phủ vắc xin toàn dân sớm nhất.
- Ưu tiên tiêm đủ liều cho lực lượng tuyến đầu, người có bệnh nền, người trên 50 tuổi, phụ nữ mang thai, lực lượng sản xuất; triển khai tiêm vắc xin cho trẻ em khi có hướng dẫn của Bộ Y tế và có nguồn vắc xin phù hợp.
4.1.2. Công tác xét nghiệm và xác định cấp độ dịch
- Thực hiện nghiêm chiến lược xét nghiệm của Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, hướng dẫn của Bộ Y tế để chủ động phát hiện, tách nguồn lây nhiễm mạnh tại các khu vực nguy cơ cấp 3, 4 và triển khai các biện pháp phòng, chống dịch phù hợp.
- Khuyến khích doanh nghiệp, tổ chức và người dân tự làm xét nghiệm kháng nguyên nhanh định kỳ theo hướng dẫn của ngành y tế.
- Tiến hành đánh giá cấp độ dịch thường xuyên theo đơn vị hành chính với quy mô phù hợp và quyết định các biện pháp theo Nghị quyết số 128/NQ-CP ngày 11 tháng 10 năm 2021 của Chính phủ ban hành Quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19”.
4.1.3. Về chăm sóc và quản lý F0 dựa vào cộng đồng
- Ban hành quy trình quản lý và xử lý khi phát hiện F0 trong cộng đồng, trong khu vực sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và các khu vực khác phù hợp với yêu cầu trong tình hình mới.
- Đảm bảo 100% các quận, huyện, thành phố Thủ Đức có kế hoạch thiết lập Trạm Y tế lưu động và Tổ chăm sóc người nhiễm COVID-19 tại cộng đồng; đảm bảo 100% các Trạm Y tế có oxy y tế và kịp thời cấp cứu cho người mắc COVID-19 đang cách ly tại nhà, đồng thời phát huy Tổ phản ứng nhanh COVID-19 tại các địa bàn.
- Huy động mọi nguồn lực tham gia công tác chăm sóc F0 tại nhà.
4.1.4- Công tác điều trị
- Tiếp tục phát huy hiệu quả của mô hình điều trị 3 tầng, hạn chế tối đa số bệnh nhân trở nặng, kéo giảm tỷ lệ tử vong xuống mức thấp nhất có thể; bố trí đủ số giường hồi sức tích cực theo tiêu chí của Bộ Y tế.
- Nâng cao năng lực điều trị của hệ thống các bệnh viện, bao gồm cả các bệnh viện tư nhân, chủ động ứng phó với các tình huống diễn biến của dịch bệnh; nghiên cứu thành lập “Khoa COVID” tại các bệnh viện chuyên khoa nhiễm và bệnh viện đa khoa.
4.1.5- Củng cố và phục hồi hệ thống y tế
- Tái cơ cấu hệ thống thu dung điều trị, huy động mọi nguồn lực kể cả hệ thống ngoài công lập (bệnh viện, phòng khám, nhà thuốc,…); có kế hoạch đảm bảo nguồn nhân lực khi các lực lượng y tế hỗ trợ rút quân.
- Củng cố và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, cơ sở vật chất của hệ thống y tế, từ các bệnh viện, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố đến các Trung tâm Y tế quận, huyện, thành phố Thủ Đức và Trạm Y tế phường, xã, thị trấn.
4.2. Triển khai các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, phục hồi kinh tế
4.2.1- Về triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp
- Triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 105/NQ-CP ngày 09 tháng 9 năm 2021 của Chính phủ về hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh trong bối cảnh dịch COVID-19.
- Đẩy mạnh thực hiện các chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp, chương trình bình ổn thị trường; nắm bắt thông tin tình hình khó khăn doanh nghiệp và kịp thời tháo gỡ, đặc biệt là các thủ tục về tín dụng, tạo điều kiện hỗ trợ cho doanh nghiệp trong tiếp cận và cập nhật các chính sách hỗ trợ mới của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước.
- Triển khai chính sách hỗ trợ lãi vay theo Chương trình kích cầu đầu tư của Thành phố; chính sách hỗ trợ theo Nghị định số 52/2021/NĐ-CP ngày 19 tháng 4 năm 2021 của Chính phủ …
4.2.2- Về thúc đẩy các dự án đầu tư công
Đẩy nhanh tiến độ thi công. Nghiên cứu rút ngắn các quy trình, thủ tục đầu tư để sớm triển khai thi công xây dựng. Rà soát, kiên quyết cắt giảm mạnh vốn đầu tư cho các dự án chưa thật sự cấp bách. Phấn đấu tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công trong năm 2021 đạt trên 95%.
4.2.3- Về thúc đẩy các dự án đầu tư tư nhân
Các sở - ban - ngành, Ủy ban nhân dân thành phố Thủ Đức và Ủy ban nhân dân các quận, huyện rà soát, tổng hợp, phân nhóm các khó khăn, vướng mắc của các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, doanh nghiệp xây dựng, doanh nghiệp vật liệu xây dựng... để kịp thời giải quyết hoặc đề xuất Thành phố giải quyết với tinh thần hỗ trợ tối đa cho doanh nghiệp.
4.2.4- Về cải cách hành chính và chuyển đổi số
Đẩy mạnh chuyển đổi số trên các lĩnh vực, phát triển các dịch vụ phi tiếp xúc truyền thống trong tình hình dịch bệnh; nghiên cứu, hoàn thành Đề án xây dựng bộ tiêu chí đo lường kinh tế số, giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số cho doanh nghiệp; thành lập Viện Công nghệ tiên tiến và đổi mới sáng tạo Thành phố; tổ chức Diễn đàn kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh năm 2021 với chủ đề: “Phát triển Kinh tế số Thành phố Hồ Chí Minh: vấn đề và giải pháp hậu Covid-19”; nâng cao chất lượng hoạt động Trung tâm Tư vấn, hỗ trợ chuyển đổi số Thành phố.
4.3. Tiếp tục đổi mới phương thức, triển khai thực hiện đạt kết quả cao nhất các chỉ tiêu kinh tế - xã hội năm 2021 thông qua các chiến lược, chương trình, kế hoạch cụ thể phù hợp trên từng lĩnh vực; rà soát, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Kế hoạch triển khai 49 chương trình, đề án trong các chương trình đột phá, trọng điểm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XI; tập trung triển khai hiệu quả các hoạt động thực hiện chủ đề năm 2021 “Năm xây dựng chính quyền đô thị và cải thiện môi trường đầu tư” thông qua nhiều giải pháp thiết thực, cụ thể, phù hợp, đồng bộ trong từng giai đoạn và đảm bảo an toàn trong phòng chống dịch COVID-19: (1) Trình Chính phủ xem xét ban hành nghị định thay thế Nghị định số 93/2001/NĐ-CP ngày 12 tháng 12 năm 2001 của Chính phủ về phân cấp quản lý một số lĩnh vực cho Thành phố Hồ Chí Minh; (2) Trình cơ quan có thẩm quyền ban hành Nghị quyết về cơ chế đặc thù cho thành phố Thủ Đức; (3) Tiếp tục chủ động, hướng dẫn kịp thời thành phố Thủ Đức, các quận, phường thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định khi thực hiện tổ chức chính quyền đô thị; (4) Tiếp tục rà soát, sắp xếp đội ngũ cán bộ, công chức khi thực hiện chính quyền đô thị theo Nghị quyết số 131/2020/QH14 và giải quyết chế độ chính sách đối với các trường hợp dôi dư; (5) Tiếp tục triển khai hiệu quả Kế hoạch cải thiện môi trường kinh doanh, môi trường đầu tư, nâng cao Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), Kế hoạch cải cách hành chính và các giải pháp nâng cao Chỉ số cải cách hành chính (PAR Index) của Thành phố Hồ Chí Minh năm 2021.
4.4. Chủ động cập nhật các kịch bản tăng trưởng kinh tế phù hợp với từng giai đoạn, diễn biến của dịch bệnh; hàng tháng tiến hành rà soát các nhiệm vụ, tiến độ thực hiện các chương trình, đề án và Chương trình công tác năm 2021, xác định nhiệm vụ, giải pháp đối với từng ngành, từng lĩnh vực, từng địa phương để kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo, đôn đốc và kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện. Tập trung triển khai các giải pháp nuôi dưỡng nguồn thu, theo dõi chặt chẽ tiến độ thu ngân sách; phấn đấu đạt trên 90% chỉ tiêu thu ngân sách năm 2021.
4.5. Tập trung triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả Quyết định số 1528/QĐ-TTg ngày 14 tháng 9 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch chung Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060; Quyết định số 1538/QĐ-TTg ngày 14 tháng 9 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chung thành phố Thủ Đức thuộc Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2040; trong quý 4 năm 2021, hoàn thành việc xây dựng nhiệm vụ lập Quy hoạch kinh tế - xã hội Thành phố thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, đảm bảo quy hoạch có tầm nhìn, chất lượng tốt, phù hợp trong điều kiện hội nhập quốc tế.
Đẩy nhanh tiến độ, kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc các dự án trọng điểm của Thành phố như: dự án giải quyết ngập do triều khu vực Thành phố Hồ Chí Minh có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (giai đoạn 1); dự án Metro số 1, Metro số 2, dự án Lotte; Cầu Thủ Thiêm 2; Dự án Khu phức hợp thông minh (Thủ Thiêm Eco Smart City), đấu giá các khu đất tại Khu Đô thị mới Thủ Thiêm, ...
4.6. Các công tác an sinh, giáo dục và văn hóa - xã hội
- Đẩy nhanh tiến độ hỗ trợ đợt 3 cho đối tượng là người có hoàn cảnh thật sự khó khăn (không phân biệt người có hộ khẩu thường trú, tạm trú; lưu trú; không phân biệt ngành, nghề). Ngoài ra, Thành phố triển khai các gói hỗ trợ khác từ Chính phủ và các nguồn lực phù hợp; phát huy hiệu quả hoạt động của Trung tâm tiếp nhận và hỗ trợ hàng thiết yếu phục vụ người khó khăn bởi dịch COVID-19 (Trung tâm an sinh).
- Tiếp tục triển khai thực hiện chương trình dạy và học trực tuyến trong học kỳ 1 năm học 2021 – 2022; chủ động xây dựng kế hoạch mở cửa trường học, sẵn sàng mở lại khi đảm bảo các điều kiện an toàn về dịch bệnh. Có kế hoạch chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần cho các nhóm đối tượng dễ bị tác động hoặc có nguy cơ tác động cao về tâm lý.
- Rà soát, đánh giá toàn diện lực lượng lao động trên địa bàn, kịp thời triển khai các giải pháp hỗ trợ phù hợp, đảm bảo nguồn nhân lực cho hoạt động sản xuất trong giai đoạn phục hồi, không để xảy ra tình trạng thiếu hụt lao động.
- Kiên trì định hướng tổ chức công tác truyền thông an dân với hình thức phong phú, đa dạng, kết hợp phương thức tuyên truyền truyền thống với ứng dụng khoa học công nghệ để thông tin đến nhanh, đúng, đủ, dễ nắm bắt đối với người dân. Tăng cường công tác truyền thông "Thông điệp 5T" của Bộ Y tế và chương trình “Cẩm nang COVID tại nhà", các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19.
4.7. Về đối ngoại, quốc phòng - an ninh và trật tự an toàn - xã hội
- Mở mặt trận đối ngoại toàn diện, huy động tối đa nguồn lực bên ngoài cho công tác phòng, chống dịch và phục hồi phát triển kinh tế xã hội trong trạng thái bình thường mới.
- Xây dựng hoạt động trong khu vực phòng thủ trước tình hình mới, tiếp tục giữ vững ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phòng chống cháy nổ.
III. KIẾN NGHỊ
1. Kiến nghị Quốc hội, Chính phủ
- Kiến nghị cần sớm tổng kết công tác phòng, chống dịch Covid -19 trong thời gian vừa qua, rút ra các bài học kinh nghiệm để thống nhất chủ trương thực hiện trong thời gian tới, Kiến nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết làm cơ sở cho Chính phủ xây dựng, ban hành chiến lược quốc gia về bình thường mới trên phạm vi cả nước, trong đó bao gồm chiến lược cho từng ngành, từng lĩnh vực, vùng kinh tế trọng điểm với các giải pháp, chính sách vĩ mô và tầm nhìn dài hạn.
- Nhằm nâng cao năng lực cho hệ thống y tế, đảm bảo sẵn sàng đáp ứng với các yêu cầu chăm sóc sức khỏe cho người dân trong bối cảnh dịch bệnh còn diễn tiến phức tạp trong giai đoạn sắp tới, Thành phố kiến nghị bổ sung các chính sách, quy định tạo điều kiện cho phát triển nguồn nhân lực tại y tế cơ sở: Chính phủ sớm trình Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm, trong đó sớm bổ sung thêm nhiều loại hình nhân viên y tế cần thiết cho hoạt động y tế cơ sở, điều chỉnh mức lương cơ bản phù hợp, động viên và thu hút cho nhân viên y tế về công tác tại y tế cơ sở; mở rộng loại hình khám chữa bệnh tại nhà và cho phép xã hội hóa các hoạt động khám chữa bệnh tại các Trạm Y tế; cơ chế chính sách cho y tế tư nhân tham gia công tác phòng chống dịch COVID-19.
- Góp phần tạo nguồn lực để Thành phố phát triển nhanh và bền vững theo định hướng của Đảng, Nhà nước, chủ động giải quyết được những khó khăn, thách thức hiện nay và xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ cho sự phát triển của Thành phố và còn tạo động lực phát triển cho cả Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam; kiến nghị Chính phủ xem xét, trình Quốc hội điều chỉnh tỷ lệ điều tiết cho ngân sách Thành phố giai đoạn 2022 – 2025 từ 18% lên 23%.
- Để kịp thời hỗ trợ cho các doanh nghiệp bị thiệt hại nặng do tác động của đại dịch COVID-19, nhất là các địa phương tăng cường thực hiện Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ; kiến nghị Chính phủ ban hành gói kích cầu hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất, kinh doanh. Do Thành phố Hồ Chí Minh chịu tác động lớn nhất của đại dịch và có thời gian giãn cách nghiêm ngặt, lâu nhất nên kiến nghị Chính phủ quyết định mức hỗ trợ doanh nghiệp của Thành phố cao hơn mức chung của cả nước, đặc biệt là thời gian đối tượng được giảm miễn thuế, giảm nợ tín dụng, giảm lãi suất, giảm tiền thuê đất đến tháng 6 năm 2022, hỗ trợ chi phí xét nghiệp cho doanh nghiệp đến tháng 12/2021.
- Kiến nghị Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo các ngành chức năng tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán trong thực hiện công tác phòng, chống dịch, đảm bảo nguồn lực sử dụng cho công tác phòng, chống dịch công khai, minh bạch, đúng pháp luật, xử lý nghiêm các sai phạm nếu có.
2. Kiến nghị Bộ Y tế
Bộ Y tế ban hành hướng dẫn tiêu chí thế nào là một tỉnh, thành phố đã kiểm soát được dịch ( cần tham khảo thêm các nước có tiêu chí rất là dễ hiểu hơn đó là trên 100 dân nếu 1 ngày mà không quá 5 người nhiễm mới là bình thường mới); đồng thời cần có tiêu chí áp dụng cho xã hội bình thường mới. Thành lập trung tâm nghiên cứu về dịch bệnh đặc biệt nghiên cứu về vắc xin và xét nghiệm nhanh, coi xét nghiệm nhanh chỉ sau vắc xin. Nghiên cứu áp dụng các biện pháp xét nghiệm Covid- 19 khác ngoài các phương pháp đang thực hiện để thực hiện nhanh chóng, tạo thuận tiện cho người dân.
Thay đổi mô hình quản lý đối với hệ thống y tế cơ sở. Đầu tư nâng cao chất lượng hoạt động Trạm y tế xã, phường, thị trấ. Chú trọng đào tạo bác sỹ dự phòng; phát triển y tế cộng đồng, bác sỹ y tế gia đình, tăng cường nhân lực cho Trạm y tế phường, xã.
3. Kiến nghị Bộ Giáo dục và đào tạo
Bộ Giáo dục và Đào tạo có chính sách đột phá về giáo dục thể chất và kỹ năng hướng tới mục tiêu 3 hơn (nhanh hơn, cao hơn, khỏe hơn), 3 biết (biết xếp hàng, biết tôn trọng, biết yêu thương), 3 bớt ( bớt thêm, bớt học thêm, bớt mạng xã hội). xây dựng kịch bản trường học an toàn trong điều kiện dịch bệnh. Đột phá đào tạo bác sĩ theo mô hình đào tạo đại học - bệnh viện cùng đào tạo. Hiện nay chỉ có 5 cơ sở công lập đào tạo chính: Đại học Y dược TP.Hồ Chí Minh, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Đại học Quốc gia TP.Hồ Chí Minh, Đại học Y Cần Thơ, Đại học Y Cao nguyên, chỉ tiêu bị khống chế theo quy định giáo viên cơ hữu. Đề nghị xây dựng cơ chế dồng đào tạo để tăng chỉ tiêu đào tạo bác sỹ.
4. Kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ
Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng cơ chế đột phá trong đầu tư cho KHCN, chuyển từ đầu tư vào phần cứng (cơ sở vật chất) sang phần mềm (con người), tập trung lĩnh vực trọng điểm như trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học vi sinh, trí tuệ nhân tạo, công nghệ vật liệu tiên tiến, có chính sách đột phá về cơ chế đặt hàng phân bổ nguồn lực, kinh phí trong lĩnh vực khoa học công nghệ.
5. Kiến nghị Bộ Quốc phòng
Bộ Quốc phòng tiếp tục hỗ trợ Thành phố lực lượng quân y để kiểm soát dịch đến cuối năm 2021.
6. Kiến nghị Thành phố
Đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố có một số kiến nghị với Ủy ban nhân dân Thành phố, cụ thể như sau:
- Việc kiểm soát tốt dịch bệnh là điều kiện tiên quyết để phục hồi kinh tế - xã hội và đời sống. Ủy ban nhân dân Thành phố tiếp tục xây dựng hệ thống rủi ro để có thể xác định, đánh giá, giám sát và giảm thiểu bất cập. Xây dựng hệ thống giám sát và cảnh báo dịch, xây dựng cơ sở dữ liệu về phòng chống dịch cũng như sử dụng các cơ sở dữ liệu này để phục vụ cho việc ra quyết định trong phòng chống dịch. Cần nhất quán về chiến lược, giải quyết hậu quả do giãn cách xã hội kéo dài vừa qua để khôi phục nền kinh tế. Ủy ban nhân dân Thành phố cần hoàn chỉnh phương án công tác phòng chống dịch ở các cấp độ, đẩy nhanh tiến độ tiêm vắc xin, nhất là đối với người cao tuổi, trẻ em, học sinh. Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền về các biện pháp phòng, chống dịch, thực hiện 5K, tránh tâm lý chủ quan, lơ là khi trở lại trạng thái bình thường mới.
- Thành phố cần đầu tư, tăng cường nguồn lực, nhân lực, củng cố hệ thống y tế Thành phố, đặc biệt là y tế cơ sở, y tế dự phòng, có chính sách đãi ngộ thỏa đáng để thu hút nhân lực có chuyên môn giỏi về công tác tại y tế tuyến cơ sở.
- Tiếp tục tăng cường đảm bảo an sinh xã hội, hỗ trợ sức khỏe cho nhóm người bị tổn thương trong mùa dịch, tập trung chăm lo đời sống tinh thần của người dân. Tiếp tục làm tốt việc chăm lo cho các đối tượng chính sách, gia đình khó khăn, người cao tuổi, người neo đơn, đỡ đầu, nuôi dưỡng trẻ em mồ côi sau đại dịch. Công tác hỗ trợ, an sinh xã hội phải đảm bảo thực hiện nhanh, đúng và phù hợp với từng đối tượng.
- Để khôi phục kinh tế, Thành phố cần nhanh chóng xây dựng chương trình trung hạn phục hồi kinh tế Thành phố thực hiện trong 4 năm để tạo sức mạnh tăng trưởng Thành phố, trong đó cần tập trung thực hiện các nhiệm vụ thiết yếu, đó là:
+ Tiếp tục đảm bảo huyết mạch kinh tế đó là lưu thông hàng hóa, di chuyển con người, dịch vụ tài chính tín dụng. Giải quyết tốt vấn đề lao động việc làm. Tăng cường phối hợp với chính quyền các tỉnh trong vùng hỗ trợ cho doanh nghiệp để nhanh chóng đưa người lao động trở lại làm việc. Phối hợp chặt chẽ với các tỉnh trong công tác phòng, chống dịch, phục hồi kinh tế, cung ứng hàng hóa, đảm bảo an ninh lương thực, đưa người dân có nhu cầu về quê và đón người lao động đủ điều kiện trở lại Thành phố làm việc. Quan tâm đầu tư quy hoạch, xây dựng khu lưu trú cho công nhân, nhà ở giá rẻ cho người có thu nhập thấp.
+ Khôi phục phát triển khu vực doanh nghiệp, đối thoại nắm bắt khó khăn của doanh nghiệp; cải cách hành chính, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, hấp dẫn để thu hút đầu tư, qua đó tạo ra các hoạt động kinh tế mới có giá trị gia tăng cao và cơ hội việc làm. Triển khai nhanh, hiệu quả sự hỗ trợ về thuế, tín dụng, thu hút phát triển đầu tư kinh doanh, đẩy mạnh đầu tư công trong lĩnh vực kinh tế, công nghiệp chế tạo và chế biến… Thành phố cùng Hiệp hội doanh nghiệp sớm lên danh sách các doanh nghiệp cần hỗ trợ như thế nào để duy trì thanh khoản, duy trì trả lương tối thiểu và duy trì sản xuất để có giải pháp hỗ trợ phù hợp.
+ Thành phố cần tái cơ cấu, hướng đến kinh tế sáng tạo, lấy sáng tạo làm động lực phát triển. Thành phố cần đầu tư mạnh mẽ cho cơ sở hạ tầng kỹ thuật số để phát triển công nghệ, nông nghiệp số, thương mại số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, môi trường giáo dục đào tạo dạy nghề trong đó chú trọng việc khai thác công nghệ mới, tái cấu trúc lại chính sách đào tạo nguồn nhân lực.
+ Thành phố triển khai tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 54/2017/QH14 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh, báo cáo với Quốc hội, Chính phủ để đề nghị 1 chính sách mới mở rộng việc phân cấp phân quyền cho Thành phố mang tính hệ thống phù hợp với quy mô và vai trò của Thành phố, đặc biệt là trong các lĩnh vực quy hoạch, đầu tư xây dựng, tài chính ngân sách, đất đai, môi trường, sắp xếp bộ máy hành chính. Tiếp tục nâng cao năng lực và hiệu quả quản trị của chính quyền các cấp thông qua mô hình chính quyền đô thị Thành phố, phân cấp và sắp xếp bộ máy tinh gọn, hiệu quả hơn.
+ Tăng cường phối hợp liên kết vùng, nghiên cứu cơ chế phối hợp chung của Thành phố với các địa phương phía Nam như Long An, Bình Dương, Đồng Nai, xây dựng Thành phố trở thành trung tâm tài chính khu vực. Thành phố phối hợp với các tỉnh phân bố lại cơ sở sản xuất theo hướng dịch chuyển cơ sở sản xuất đến gần với thị trường lao động. Chủ động đề xuất cơ chế, chính sách hợp tác, phân công với các địa phương trong vùng để chuyển dịch cơ sở sản xuất đến nơi có nguồn lao động dồi dào. Sự dịch chuyển này giúp sử dụng lao động địa phương, giảm áp lực quá tải nhiều mặt cho đô thị. Đặc biệt là thêm không gian cho Thành phố thu hút các ngành kinh tế có giá trị cao hơn, nhất là các mô hình kinh tế sáng tạo theo hướng công nghệ cao, các ngành dịch vụ có giá trị.
+ Thành phố thực hiện tốt hơn nữa công tác quy hoạch, nhất là khu vực có người ở với mật độ cao, không đảm bảo phòng chống dịch; quy hoạch lại ngành nghề, hạn chế ngành nghề thâm dụng nhiều lao động phổ thông. Tăng cường đầu tư phát triển hạ tầng đô thị, làm nhanh các tuyến đường vành đai, phát triển thành phố vệ tinh…, Tái cấu trúc lại dân cư và lao động, quy hoạch hạ tầng kết nối với Tây Nam bộ, Tây Nguyên, Duyên hải Nam Trung bộ, nhằm giảm áp lực dân cư với Thành phố.
+ Xây dựng kế hoạch đầu tư công cụ thể, không đầu tư dàn trải, tập trung đầu tư các dự án, lĩnh vực bức thiết để khắc phục các điểm vướng, điểm nghẽn, nhất là lĩnh vực y tế trong quá trình phát triển kinh tế- xã hội.
Trên đây là kết quả giám sát tình hình thực hiện công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 theo Nghị quyết số 30/2021/QH15 của Quốc hội, các vă bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; các giải pháp để kiểm soát dịch COVID-19, phát triển kinh tế- xã hội trên địa bàn Thành phố trong thời gian tới, kính báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội./.
Tổng mức bán lẻ hàng hóa trên địa bàn giảm 17,4% so với cùng kỳ; tổng kim ngạch xuất khẩu giảm 3,4%. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) 9 tháng năm 2021 ước giảm 12,9%. Bốn ngành công nghiệp trọng yếu 9 tháng ước giảm 10,9%.
Tổng thu ngân sách nhà nước ước đạt 271.639 tỷ đồng, đạt 74,44% dự toán. Tổng số vốn kế hoạch đầu tư công Thành phố đã giải ngân 11.492 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 32% tổng kế hoạch vốn đã giao (35.749 tỷ đồng)
