Để chuẩn bị nội dung cho kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV, Đoàn đại biểu Quốc Thành phố Hồ Chí Minh đã gửi văn bản lấy ý kiến của các sở, ngành, đơn vị và các chuyên gia góp ý cho dự thảo Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi), sẽ được Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV.
Dưới đây là tổng hợp các ý kiến đóng góp cho dự thảo Luật:
I- MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG
1- Về sự cần thiết ban hành dự thảo Luật
Các ý kiến nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường hiện hành như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ. Những vấn đề sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Luật phù hợp với quy định của Hiến pháp và cơ bản tương thích với các quy định của pháp luật có liên quan.
2- Về bố cục dự thảo Luật
2.1- Về đánh giá tác động môi trường (Mục 2 Chương II): có ý kiến cho rằng đã bổ sung nhiều quy định đối với các dự án thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ và những dự án trong danh mục Chính phủ quy định “phải thực hiện đánh giá tác động môi trường sơ bộ trong giai đoạn báo cáo đầu tư”. Như vậy, việc thực hiện đánh giá tác động môi trường đối với các dự án này phải được tiến hành hai bước: “Đánh giá tác động môi trường sơ bộ” và “Đánh giá tác động môi trường”. Mặt khác, tại điểm c khoản 2 Điều 14 dự thảo Luật quy định “Báo cáo đánh giá tác động môi trường sơ bộ phải được lấy ý kiến bằng văn bản của Bộ Tài nguyên và Môi trường”. Vì vậy, cần nghiên cứu, rà soát quy định này để bảo đảm không phát sinh thủ tục hành chính và không gây lãng phí cho chủ đầu tư và xã hội.
2.2- Chương II Mục 4
Có ý kiến đề nghị xem lại cụm từ “cảnh quan thiên nhiên” trong tiêu đề của Mục 4 là chưa phù hợp. Cảnh quan của hồ chứa nhân tạo có là thiên nhiên không? rừng Cần Giờ do con người trồng và phát triển có gọi là thiên nhiên không? Ý kiến này đề nghị cảnh quan nên được quy định rộng hơn bao gồm cả tự nhiên và nhân tạo (cảnh quan đô thị cũng là hệ sinh thái có tính đa dạng sinh học cũng cần được bảo vệ).
Có ý kiến cho rằng bảo vệ thiên nhiên và đa dạng sinh học được quy định tại Điều 20, Điều 21, Điều 22, Điều 23, Điều 24, Điều 25, Điều 26 là vấn đề mới của Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi). Đây là nội dung đang được quan tâm, đặc biệt là vấn đề đa dạng sinh học. Tuy nhiên, các quy định trong dự thảo Luật còn chung chung, đề nghị cần phải quy định cụ thể về đa dạng hóa sinh học, về kỹ năng và nguồn lực bảo vệ cảnh quan thiên nhiên.
II- GÓP Ý CỤ THỂ CHO DỰ THẢO LUẬT
1- Về giải thích từ ngữ (Điều 3)
- Có ý kiến đề nghị bổ sung giải thích rõ thế nào là: sức khỏe môi trường; cơ sở xử lý chất thải; đồng xử lý chất thải; chất thải công nghiệp phải kiểm soát;
Có ý kiến cho rằng ô nhiễm không khí hiện đang là vấn đề bức xúc tại nhiều khu đô thị trong khi các quy định hiện hành chưa đủ mạnh để giải quyết các nhu cầu trong quản lý chất lượng không khí. Trên thực tế, ô nhiễm không khí là vấn đề khu vực, các chất gây ô nhiễm có khả năng phát tán qua các tỉnh, thành phố trên diện rộng. Vì vậy, cần bổ sung vào dự thảo Luật quy định về quản lý và hợp tác giữa các tỉnh, thành phố trong việc quản lý chất lượng không khí theo khu vực, quy định các quy chuẩn chất lượng không khí bị ô nhiễm trên một khu vực rộng lớn. Ý kiến này đề nghị bổ sung vào Điều 13 dự thảo Luật nội dung “Quy định về quản lý và hợp tác giữa các tỉnh, thành trong việc quản lý chất lượng không khí theo khu vực”.
Có ý kiến cho rằng việc áp dụng thu thuế môi trường nhằm khuyến khích người gây ô nhiễm giảm lượng chất thải ra môi trường và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước thông qua việc đưa chi phí môi trường vào trong giá thành sản phẩm. Thuế môi trường làm tăng chi phí đối với những chủ thể gây ô nhiễm, buộc doanh nghiệp phải tìm kiếm phương thức sản xuất mới thân thiện hơn với môi trường.
Vì vậy, đề nghị bổ sung vào Điều 180 nội dung theo hướng “Quy định thu thuế bảo vệ môi trường theo nguyên tắc "người gây ô nhiễm phải trả tiền". Bổ sung trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và môi trường trong rà soát, đưa ra lộ trình thắt chặt các quy chuẩn, tiêu chuẩn phát thải đối với các nhà máy nhiệt điện than và tiêu chuẩn không khí xung quanh”.
27- Về kiểm tra, thanh tra về bảo vệ môi trường (Điều 185)
Điểm b khoản 3: có ý kiến cho rằng lực lượng cảnh sát môi trường có nhiệm vụ, quyền hạn thực hiện công tác phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh chống tội phạm và vi phạm pháp luật về môi trường, tài nguyên, an toàn thực phẩm thông qua các biện pháp công tác nghiệp vụ để phát hiện, xử lý tội phạm và vi phạm pháp luật về môi trường; bên cạnh đó theo Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015, lực lượng cảnh sát môi trường được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra ban đầu đối với các tội phạm về môi trường quy định tại chương XIX Bộ luật hình sự năm 2015. Do đó, nếu lực lượng cảnh sát môi trường tiến hành kiểm tra việc chấp hành quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường đối với tổ chức, cá nhân theo kế hoạch được Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường hoặc Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt, sẽ không đảm bảo tính khách quan yêu cầu nghiệp vụ của ngành. Để đảm bảo tính nghiệp vụ và thuận lợi trong công tác, đề nghị sửa đổi điểm b khoản 3 như sau:“Lực lượng cảnh sát môi trường tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu tội phạm, có tố giác, tin báo tội phạm về môi trường; kiểm tra việc chấp hành quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường đối với tổ chức, cá nhân theo kế hoạch được Bộ trưởng Bộ Công an hoặc Giám đốc Công an cấp tỉnh phê duyệt” .